Vaak vragen zelfstandige ondernemers zich af of het aantal opdrachtgevers waarvoor in een jaar gewerkt wordt bepalend is of men zzp’er is of niet. Sommige zijn daarbij van mening dat men pas écht een zzp’er is wanneer in ieder geval voor drie verschillende opdrachtgevers in één jaar wordt gewerkt. Is het aantal opdrachtgevers daadwerkelijk van doorslaggevende betekenis om u als zzp’er te kwalificeren of spelen hier andere criteria een rol?
Om te bepalen of u zelfstandig ondernemer bent voor de inkomstenbelasting bekijkt de belastingdienst een aantal zaken. Eén daarvan is wel degelijk het aantal opdrachtgevers dat een ondernemer per jaar heeft. Een zzp’er werkt over het algemeen voor meerdere opdrachtgevers. Maar hoe de belastingdienst precies oordeelt, hangt meer af van uw persoonlijke situatie dan enkel en alleen het aantal opdrachtgevers waarvoor gewerkt wordt. Aspecten als de branche waarin gewerkt wordt, de omzet die behaald wordt, investeringen die gedaan worden, de rechtsvorm waaronder de onderneming opereert, het al dan niet hebben van een gezagsrelatie met de opdrachtgever en de werkzaamheden die verricht worden, allemaal aspecten die veel belangrijker zijn om u als zzp’er te kwalificeren of niet. Het aantal opdrachtgevers waarvoor gewerkt wordt, speelt uiteraard wel een rol, maar dan veel meer ten aanzien van de eventuele gezagsrelatie dan enkel en alleen voor het kwalificeren van u als zzp’er.
Ook de rechter hanteert vaste criteria om vast te kunnen stellen of u zzp’er bent of niet. De rechter kijkt vooral naar de omvang van de onderneming, de behaalde winst, de tijd die aan de onderneming wordt besteed, de investeringen die zijn gedaan, de bekendheid van het bedrijf, het ondernemersrisico, de eventuele gezagsrelatie met de opdrachtgever en de duurzaamheid van de onderneming. Het aantal opdrachtgevers speelt ook hier wel degelijk een rol maar ook meer vanwege de behaalde omzet / winst en gezagsrelatie dan enkel en alleen dat het aantal opdrachtgevers van doorslaggevende betekenis is voor het al dan niet kwalificeren van u als zzp’er.
Soms kan het zijn dat een beginnend ondernemer bij de opstart van zijn bedrijf soms maar één opdrachtgever heeft. Als startende ondernemer liggen de opdrachten niet altijd voor het oprapen en daarom zal deze zzp’er soms voor een langdurige opdracht kiezen bij één opdrachtgever ten behoeve van zekerheid. Het hebben van één opdrachtgever in een jaar hoeft dan niet direct een probleem op te leveren gezien bovenstaande aspecten. Anders is dit echter wel wanneer u als zzp’er langdurig voor één opdrachtgever werkt en er duidelijk een gezagsrelatie begint te ontstaan tussen u en uw opdrachtgever. In dit geval doet het gevaar zich voor dat uw situatie door de belastingdienst en door de rechter als arbeidsovereenkomst gekwalificeerd kan worden en u dus niet als zelfstandig ondernemer wordt gezien.
Het aantal opdrachtgevers waarvoor u als zzp’er werkt in een jaar is zeker niet van doorslaggevende betekenis om u te kwalificeren als zzp’er. Wel dient goed voor ogen te worden gehouden dat het langdurig werken voor maar één opdrachtgever zou kunnen worden gekwalificeerd als een gezagsrelatie en zodoende onder de arbeidsovereenkomst zou kunnen vallen. In dat geval riskeert u uw ondernemersvoordelen te verliezen.
Maakt u zich niet direct zorgen wanneer u slechts één opdrachtgever in een jaar binnenhaalt, maar houdt wel altijd goed in de gaten of uw situatie niet als arbeidsovereenkomst kan worden gekwalificeerd. Duidelijke afspraken zijn hierbij van essentieel belang om uw zelfstandig ondernemerschap niet in gevaar te brengen!
Wel of geen gezagsrelatie?
Gezag betekent het geven van aanwijzingen en instructie. De belastinginspecteur wil weten of een bepaalde overeenkomst feitelijk een arbeidsovereenkomst is. Daarvoor moeten drie elementen aanwezig zijn: loon, arbeid en gezag. Van die eerste twee is meestal wel sprake. Ook een zzp’er werkt tegen betaling: loon en arbeid. De vraag blijft dan of er sprake is van gezag.
Weinig zzp’ers kunnen volledig zelf bepalen waar en wanneer ze hun werk doen. Een gastdocent zal zich moeten voegen in het lesrooster van de studenten en een consultant moet rekening houden met de tijden waarop hij een kantoorpand kan betreden. Ook over de vraag hoe het werk wordt gedaan, worden natuurlijk afspraken gemaakt en of de zzp’er dat nu leuk vindt of niet, hij heeft zich te houden aan protocollen en veiligheidsvoorschriften die niet bij hem zelf vandaan komen, maar van bovenaf worden opgelegd.
Zzp’ers worden nog steeds gemeten langs de ouderwetse en traditionele lat van de gezagsverhouding. Er bestaat een onaanvaardbaar grote kloof tussen de praktijk en de fiscale regelgeving, de gezagsverhouding dient gemoderniseerd te worden.
Ondernemerschap is veel meer dan het ontbreken van een gezagsrelatie. Het gaat niet om de vraag wie beslist waar, wanneer en hoe de zzp’er zijn werk doet. Het gaat er wel om dat een ondernemer kiest om risico’s te nemen en verantwoordelijkheid te dragen en zich door verschillende opdrachtgevers in te laten huren.
De VAR wordt afgeschaft en nu komen mensen die vroeger vanzelfsprekend zelfstandig ondernemer waren ineens onder het vergrootglas van de “modelovereenkomst” te liggen. Zij zullen de komende jaren extra gecontroleerd worden, omdat het wel eens schijnzelfstandigen zouden kunnen zijn.